3xM czyli miasto, masa i media

RECENZJA NAUKOWA PUBLIKACJI

Innowacje i nowe technologie przemysłów kreatywnych. Perspektywy rozwoju rynku audiowizualnego w Małopolsce, zespół autorski pod. red. Roksany Ulatowskiej (A. Gawron, E. Klimas - Kuchta, E. Małkiewicz, M. Materska - Samek, J. Potoczny), Kraków 2012, 138 str.

         Publikacja została wydana dzięki środkom Europejskiego Funduszu Społecznego działającego przy Unii Europejskiej w ramach projektu Kultura naszym biznesem. Do jej powstania walnie przyczyniła się też krakowska Fundacja Rozwoju Kina. Na książkę składa się szereg artykułów będących podsumowaniem przeprowadzonych badań wraz z wynikającymi z nich wnioskami. Pozycja ma więc wyraźny charakter raportu. Jest także bezpłatna.

            W przedmowie autorki powołują się na stwierdzenie Michaela Portera, który w swym dziele The competitive Advantage of Nations dostrzegł wagę koncentrowania firm z tej samej branży przy uwzględnieniu kryterium geograficznego. Spostrzeżenie to stało się kluczowe dla powstania Innowacji i nowych technologii... Rynek audiowizualny w Małopolsce został dzięki temu wzięty pod lupę i wnikliwie przeanalizowany.

            Metodologia badań, jaką obrały sobie autorki, została wyłożona już na samym początku (str. 21 - 23). Jak się okazuje, opierała się ona głównie na analizie typu desk research, polegającej na wykorzystaniu wszelkich dostępnych danych wtórnych  pochodzących z rozmaitych publikacji, stron internetowych, katalogów, biuletynów, folderów etc. Jest to zarazem jedna z najszybszych i najtańszych metod badawczych, która nie wymaga pracy w terenie i wynajdywania armii respondentów. Przy minimalnym nakładzie kosztów (co ma niebagatelne znaczenie przy wydawaniu bezpłatnej książki) oraz wysiłku, ograniczającego się jedynie do weryfikacji gromadzonych informacji, osiąga się satysfakcjonujące wyniki. Warto także zaznaczyć, że ten rodzaj analizy był ponadto wstępem do dalszych badań, mających charakter ilościowy i jakościowy, w których skład wchodzą m. in. 53 indywidualne wywiady z przedstawicielami podmiotów sektora audiowizualnego.

            W kolejnym rozdziale autorki nie pozwalają nam na przyjęcie postawy dziecka zagubionego we mgle i tłumaczą co kryje się pod tajemniczym sformułowaniem przemysł kreatywny. Termin narodził się w latach 90. i łączy w sobie pojęcie kreatywności oraz przedsiębiorczości, które to wzajemnie się uzupełniają - ten drugi czynnik pomaga nam wcielić w życie idee uformowane za pośrednictwem tego pierwszego. Gdyby komuś takie objaśnienie nie wystarczało, została podana również i jak najbardziej profesjonalna definicja: "działania, które biorą się z indywidualnej kreatywności i talentu, i które mają zarazem potencjał kreowania bogactwa oraz zatrudnienia poprzez wytwarzanie i wykorzystywanie praw własności intelektualnej" (str.25). Do tej kategorii zalicza się m. in. przemysł reklamowy, filmowy, muzyczny, medialny, wydawniczy, ale też i sztuki performatywne, projektowanie ubioru czy konserwację zabytków.

            Z kolejnych stron książki dowiadujemy się, jak w owej materii na arenie międzynarodowej wypada Polska. W rankingu eksporterów dóbr kreatywnych, w którym prym wiodą Chiny, nasz kraj sytuuje się na 17. miejscu. W myśl dobrze znanej i sprawdzonej zasady "od ogółu do szczegółu", przechodzimy do kwestii bezpośrednio związanych z naszym regionem.

            Część traktująca o nowych technologiach i innowacjach audiowizualnych w Małopolsce obejmuje rynek kinowy, filmowy oraz gier komputerowych. Możemy tutaj zapoznać się z obrazem stanu faktycznego, wyszczególnieniem barier hamujących rozwój, ale i zaprezentowaniem szans na poprawę sytuacji, jak również z opiniami samych odbiorców tejże kultury.

            Ciekawym, jakże inspirującym dodatkiem jest rozdział poświęcony konkretnym, "z życia wziętym" przykładom właściwych, godnych naśladowania praktyk przemysłów kreatywnych związanych właśnie z małopolskim rynkiem (str. 102 - 124). Znajdziemy tu podstawowe informacje przybliżające nam działalność raczej popularnych organizacji w rodzaju Małopolskich Sieci Kin Cyfrowych po te mniej znane jak chociażby Bloober Team.

            Szata graficzna publikacji jest przyjemna dla oka, nowoczesna, lekka i przejrzysta w formie, jak najbardziej zachęca do kontaktu z książką. Żywe kolory, liczne schematy i wykresy, niewielkie fotografie doskonale wizualizują zawartość tekstu, zapisanego zresztą w kolumnach (2 na jedną stronę), co również pozytywnie wpływa na nastawienie i sposób jego odczytania. Znacznym udogodnieniem jest także praktyczny Słownik terminów filmowych i technologicznych oraz poręczny spis Organizacji/instytucji i programów dedykowanych sektorom kreatywnym, dzięki którym czytelnikowi dużo łatwiej przychodzi odnalezienie się w nie zawsze natychmiastowo zrozumiałej nomenklaturze, jaką posługują się autorki raportu. Dodatkowym walorem tej pozycji jest także zamieszczenie English Summary, naświetlającego w sposób skrótowy problematykę oraz wnioski płynące z przeprowadzonych przez autorów badań.

            Publikacja zyskała jak najbardziej przychylne opinie takich znakomitości jak dr hab. Anna Lubecka, profesor UJ oraz prof. dr hab. Wiesław Godzic, o czym możemy dowiedzieć się zerkając na IV stronę okładki. Recenzenci podkreślają jej "pionierski charakter, rzetelność, wiarygodność", ale też nowatorskość i odrębność w porównaniu z innymi tego typu opracowaniami. Trudno nie zgodzić się z owymi osądami autorytetów - książka bowiem rzeczywiście zaskakuje i uwodzi świeżością, oryginalnością spojrzenia, będąc jednocześnie obecnie jedyną pozycją o takiej tematyce na rynku wydawniczym . Dla każdego, kto czuje się w jakikolwiek sposób związany z kulturą audiowizualną, szczególnie tą małopolską, ale i nie tylko, stanowi nieocenione źródło wiedzy, podane w naprawdę przyjaznej formie, zapewniając tym samym przyjemne wspomnienia z lektury.

            Monika Ż.